زندان زاهدان، جهنمی که زندانیان در آن آرزوی مرگ میکنند

نقض حقوق بشر در زندان‌های ایران و جهان، همواره یکی از موضوعات نگران‌کننده‌ای بوده که افکار عمومی و سازمان‌های حقوق بشری را به خود مشغول کرده است. آنچه از زندان‌های مختلف، از جمله «زندان صیدنایا» در سوریه و «زندان زاهدان» در ایران به گوش می‌رسد، نمونه‌ای تلخ از بی‌توجهی به کرامت انسانی و استانداردهای بین‌المللی برای نگهداری زندانیان است. این شرایط، که شامل شکنجه‌های جسمی و روانی، بی‌توجهی به بهداشت، و رفتارهای غیرانسانی است، نشان‌دهنده نقص‌های گسترده در نظام‌های قضایی و امنیتی بسیاری از کشورهاست. شکنجه و رفتارهای غیرانسانی یکی از موارد تکان‌دهنده که بارها از سوی زندانیان سیاسی و عادی گزارش شده، استفاده از ابزارهایی مانند لوله پلیکا، شوکر برقی، و زنجیر برای شکنجه زندانیانی است که دست به اعتصاب غذا می‌زنند یا خواستار بهبود شرایط خود هستند. این شکنجه‌ها نه تنها جسمی، بلکه روانی نیز هستند؛ از جمله تهدید، تحقیر، و ایجاد ترس از طریق روش‌هایی مانند محرومیت از خواب یا اجبار به ماندن در وضعیت‌های طاقت‌فرسا. این اقدامات به وضوح نقض کنوانسیون منع شکنجه و دیگر رفتارها یا مجازات‌های ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز است. شرایط بهداشتی و محیطی غیرقابل تحمل زندانیان در «زندان زاهدان» شرایط زیستی خود را به عنوان «غیرانسانی» توصیف کرده‌اند. به گفته یک زندانی سابق، بندهایی مانند بند تربیت، که در واقع نقش قرنطینه را ایفا می‌کرد، تنها دوازده متر مربع مساحت داشت و در آن بیش از ۲۰ نفر نگهداری می‌شدند. دسترسی محدود به سرویس بهداشتی، نبود امکانات گرمایشی و سرمایشی مناسب، و کمبود پتو، همگی به وخامت اوضاع افزوده است. این شرایط نه تنها سلامت جسمی زندانیان را به خطر می‌اندازد، بلکه به ایجاد بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های عفونی و تنفسی منجر می‌شود. سوء تغذیه و گرسنگی عمدی از دیگر ابزارهای شکنجه می‌توان به محرومیت عمدی از غذا یا ارائه غذای ناکافی اشاره کرد. به گفته شاهدان، در زندان زاهدان، وعده‌های غذایی به اندازه‌ای کم بود که یک پرس غذا برای سه نفر تقسیم می‌شد. سوء تغذیه و گرسنگی، علاوه بر اثرات جسمی، روحیه زندانیان را نیز تضعیف کرده و آن‌ها را در برابر سایر فشارها آسیب‌پذیرتر می‌کند. این اقدام به وضوح با اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر و قوانین حقوق بشری در تضاد است. انزوای اجباری و شکنجه روانی یکی از شیوه‌های رایج در زندان‌های ایران، به‌ویژه برای زندانیان سیاسی، استفاده از انفرادی‌های طولانی‌مدت است. انفرادی، که به‌طور رسمی به عنوان «قرنطینه» معرفی می‌شود، در واقع ابزاری برای تضعیف روحیه زندانی و شکستن مقاومت او است. زندانیان در این شرایط با فقدان ارتباط انسانی، نور طبیعی محدود، و تهدیدهای مستمر مواجه هستند.

نقض حقوق اقلیت‌ها در زندان‌ها یکی دیگر از ابعاد تلخ ماجرا، رفتار تبعیض‌آمیز با اقلیت‌های قومی و مذهبی در زندان‌هاست. به عنوان مثال، زندانیان بلوچ در زاهدان اغلب با خشونت بیشتری روبه‌رو هستند و از کمترین امکانات برخوردارند. تبعیض ساختاری در نظام قضایی و امنیتی ایران، سبب شده که این اقلیت‌ها به‌طور ناعادلانه‌ای هدف بازداشت، شکنجه، و رفتارهای غیرانسانی قرار گیرند. اقدامات بین‌المللی و لزوم پاسخگویی نقض گسترده حقوق بشر در زندان‌ها، بارها از سوی سازمان‌های حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر محکوم شده است. با این حال، بی‌توجهی دولت‌ها به این انتقادات، نشان‌دهنده نبود اراده سیاسی برای اصلاح ساختارهای ناعادلانه است. جامعه بین‌المللی باید از طریق اعمال فشارهای دیپلماتیک، تحریم‌های هدفمند، و ارائه گزارش‌های مستند، دولت‌ها را وادار به پاسخگویی کند. در نهایت، شرایط ناگوار زندان‌ها، چه در ایران و چه در دیگر کشورها، مسئله‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. این وضعیت، نشان‌دهنده بی‌اعتنایی به اصول اولیه انسانی است و نیازمند اقدامی قاطع از سوی جامعه جهانی برای بهبود شرایط زندانیان و پایان دادن به فرهنگ شکنجه و خشونت است. جمع آورنده : خانم متینه عطاالهی عضو فعال کانون دفاع از حقوق بشر در ایران عضو کمیته دفاع از حقوق زنان عضو کمیته دفاع از حقوق کودکان عضو شبکه خبری رادیو بشریت عضو نشریه ماهیانه بشریت