بررسی حقوقی و قضائی پرونده توهین به مقدسات در فضای مجازی

بررسی حقوقی و قضائی پرونده توهین به مقدسات در فضای مجازی مركز رسانه قوه قضائیه اخیراً از صدور کیفرخواست برای فردی خبر داده است که به اتهام “توهین به مقدسات از طریق انتشار ویدئو در فضای مجازی” تحت پیگرد قضائی قرار گرفته است. بر اساس این گزارش، فرد متهم که به دلیل تولید و انتشار ویدئویی از خود و چند نفر دیگر در حال ارتکاب عمل توهین به مقدسات شناخته شده، به دادسرای کرکان احضار شده و علیه وی اعلام جرم صورت گرفته است. این پرونده یکی از موارد پرچالش در حوزه قوانین فضای مجازی و حقوق شهروندی به شمار می‌رود که می‌توان به بررسی ابعاد قانونی آن پرداخت مركز رسانه قوه قضائيه از صدور كيفرخواست برای پرونده‌ای خبر داد که در آن یک شهروند به دلیل “توهین به مقدسات از طریق انتشار ویدیو در فضای مجازی” تحت پیگرد قضائی قرار گرفته است. این پرونده به طور خاص به فردی اشاره دارد که در فضای مجازی اقدام به تولید و انتشار ویدئویی از خود و چند نفر دیگر کرده و در این ویدیو به مقدسات توهین کرده است. پس از انتشار این ویدیو، فرد مذکور توسط مراجع قضائی احضار و علیه او اعلام جرم صورت گرفت. در این راستا، برخی اصول قانونی و حقوق بشر به طور مستقیم با این پرونده در ارتباط هستند. 1. مبانی قانونی داخلی در این پرونده، برخی از اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و قوانین حقوق بشری می‌توانند مورد توجه قرار گیرند: • اصل 22 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: این اصل به رعايت حقوق ذاتى و شهروندى تأكيد دارد و هرگونه اقداماتی که منجر به نقض این حقوق شود، باید از منظر قانون بررسی شود. • اصل 2 قانون اساسی: این اصل به آزادی قلم و بیان اشاره دارد. با این حال، آزادی بیان در بسیاری از موارد محدود به احترام به مقدسات و حقوق دیگران است. • اصل 33 قانون اساسی: این اصل بر رعایت حقوق انسانی توسط قانون تأکید می‌کند و بیانگر این است که هیچ فردی نمی‌تواند حقوق دیگران را نقض کند. 2. مبانی حقوق بشر بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شده، چند ماده مهم وجود دارد که در این پرونده به آن‌ها باید توجه شود: • ماده 8 اعلامیه جهانی حقوق بشر: این ماده بیان می‌کند که حقوق انسانی باید از طریق قانون محترم شمرده شود و هیچ‌کس نباید تحت شکنجه، رفتار یا مجازات غیرانسانی یا تحقیرآمیز قرار گیرد. • ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر: این ماده حق آزادی بیان را برای تمامی افراد تضمین می‌کند و اعلام می‌دارد که هر فردی حق دارد بدون دخالت، نظر خود را ابراز کند. • ماده 22 اعلامیه جهانی حقوق بشر: این ماده به حق امنیت اجتماعی، فرهنگی و مالی اشاره دارد و تأکید می‌کند که حقوق افراد باید در چارچوب یک جامعه امن و محترم حفظ شوند. 3. چالش‌ها و تناقضات حقوقی پرونده‌هایی مانند این مورد، چالش‌های زیادی در تعادل میان آزادی بیان و رعایت احترام به مقدسات ایجاد می‌کند. از یک سو، حق آزادی بیان به عنوان یکی از اصول بنیادی حقوق بشر شناخته می‌شود، اما از سوی دیگر، احترام به مقدسات و ارزش‌های دینی و فرهنگی نیز باید در نظر گرفته شود. به همین دلیل، در بسیاری از سیستم‌های حقوقی، به ویژه در کشورهای با پیشینه فرهنگی و مذهبی خاص، قوانین محدودکننده‌ای برای جلوگیری از توهین به مقدسات وجود دارد. در نهایت، این پرونده می‌تواند به عنوان یک مورد مرجع برای بررسی نحوه برخورد با جرائم فضای مجازی و توهین به مقدسات در چارچوب قانون اساسی و حقوق بشر باشد تنطیم کننده: متینه عطاالهی